Những ‘hoa hậu’ trong phòng mổ trĩ

Bệnh nhân chữa trĩ ở Bệnh viện đa khoa Tràng An thường được gọi vui là hoa hậu, kể cả nam giới, có lẽ vì tình trạng hậu môn ‘nở hoa’.

Theo tiến sĩ Nguyễn Mạnh Nhâm, Chủ tịch hội Hậu môn, trực tràng Việt Nam, hiện làm việc ở Bệnh viện đa khoa Tràng An, Hà Nội, trĩ độ 1 (biểu hiện là chảy máu) và độ 2 (búi trĩ sa ra ngoài khi đại tiện, tự co lên được) chỉ cần dùng thuốc; nhưng trĩ độ 3 (búi trĩ sa ra ngoài khi đại tiện, phải đẩy mới vào trong) và độ 4 (búi trĩ sa hẳn ra ngoài) thì phải can thiệp bằng phẫu thuật. Điều đáng nói là bệnh nhân thường chỉ đến bệnh viện khi đã ở cấp độ nặng.

Nhiều người Pháp từng nói rằng nếu hoàng đế Napoleon không bị bệnh trĩ thì có lẽ ông đã không thất bại thảm hại trong trận Waterloo; điều đó chứng tỏ bệnh này làm khổ con người ta như thế nào.

Nở rộ các hoa hậu… môn

Trong phòng nằm điều trị của các bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật cắt trĩ, người nhăn nhó vì đau, kẻ lại thao thao bất tuyệt về chính bệnh trạng của mình. Một bà thuộc lứa U60 khoe: “Cô đi mổ lần này là lần thứ ba rồi đấy. Hai lần trước mổ ở quê, được mấy năm đã bị lại, cũng tại nặng quá. Bác sĩ bảo nhìn chỗ ấy của cô cứ như một bông hoa, vì có nhiều búi trĩ sa ra ngoài quá, trông như 5 – 6 cánh xung quanh nhị hoa”. Ai nấy nghe lối ví von của bà đều lè lưỡi, vì họ đã nhìn thấy hình ảnh "nở hoa" ấy ở các hình ảnh treo ở phòng giáo sư rồi, sự "mỹ miều" của nó thật khiến người ta phải nổi da gà.

“Nào, đến giờ rồi, mời tất cả các hoa hậu chuẩn bị làm thuốc”, một anh điều dưỡng trẻ đi vào, nói lớn, rồi hài hước giải thích: “Ở đây ai cũng là hoa hậu cả, đàn ông hay đàn bà, già hay trẻ đều là hoa hậu tất, nhưng là hoa hậu… môn”. Cả phòng bật cười, dù sao thì họ cũng đã trải qua khâu điều trị quan trọng nhất và đã có thể tạm yên tâm mà cười cợt bệnh trạng của mình.

Nhưng thực ra, ca mổ kết thúc không có nghĩa là chấm dứt đau đớn. Nhiều người còn phải chịu đau suốt một thời gian dài sau đó. Nguyễn Thị Dung, 24 tuổi, quê Thanh Hóa, người phẫu thuật cách đây hai năm, kể: “Hồi đó em học trong Đà Lạt, bị nặng, không chịu nổi nên vừa nghỉ hè về quê là nhờ mẹ đưa ra Hà Nội ngay. Bác sĩ bảo độ 3 rồi, phải mổ, mổ Longo là tốt nhất nhưng tốn chục triệu đồng. Em không có tiền nên mổ theo phương pháp rẻ hơn”.

BSCK II Nguyễn Văn Thưởng BV Tràng An vừa thực hiện xong ca phẫu thuật cắt trĩ.

Vào phòng phẫu thuật, cô gái trẻ vừa ngượng vừa sợ đến phát khóc, nhưng y bác sĩ động viên một cách khéo léo và hài hước nên Dung cũng bình tâm, thậm chí còn đùa lại anh y tá vẫn đang trò chuyện với cô trong quá trình mổ: “Em che che đậy đậy suốt 22 năm nay, đến người yêu cũng không được thấy, thế mà anh thấy hết rồi”. Sau ít phút, ca mổ kết thúc, Dung thở phào, nhưng không ngờ đến cả tháng sau cô vẫn còn phải khóc.

“Không biết tại em mổ theo cách ít hiện đại hơn hay do cơ địa, mà trong khi những người khác trong phòng thấy bình thường thì em đau không chịu nổi, mỗi lần thay gạc, làm thuốc là run bắn cả người, toát mồ hôi lạnh. Đêm đầu tiên sau mổ em thức trắng,không chỉ vì đau chỗ mổ mà còn vì dạ dày đau quặn do uống kháng sinh nặng trong khi bụng rỗng từ hôm trước”, Dung kể.

Những ngày sau khi xuất viện, Dung gặp phải tình trạng đi ngoài không kiểm soát. Do kháng sinh diệt hết vi khuẩn đường ruột, thức ăn vừa vào miệng ít phút, chưa kịp tiêu hóa đã bị thải. Và hễ cô cảm thấy muốn “đi” là “nó’ ra luôn, không thể cầm được quá vài giây. Dung sợ đến lạnh người, vì cô từng đọc tài liệu nói rằng đôi khi bác sĩ cắt trĩ đã cắt phạm phải cơ sàn chậu có chức năng đóng hậu môn, dẫn đến không kiểm soát được đại tiện. Thật may là hơn chục ngày sau, tình trạng này bắt đầu đỡ dần rồi mất. Nhưng cô vẫn đau đớn và chảy máu khi đại tiện, đến vài tháng mới chấm dứt. Đau và khổ quá, Dung phải thường xuyên gọi điện cho các “bạn cùng phòng” hồi nằm viện để tìm sự an ủi.

Không phải cứ mổ là hết bệnh

Hiểu một cách đơn giản, bệnh trĩ là tình trạng giãn quá mức đám tĩnh mạch ở vùng hậu môn, trực tràng, thường do sự chèn ép, cản sự lưu thông mạch máu ở đây trong thời gian dài – hậu quả của việc ngồi nhiều; hoặc do táo bón trường diễn, phải rặn nhiều khi đại tiện. Các tĩnh mạch ở vùng này thì ai cũng có, vì thế ai cũng có nguy cơ mắc trĩ. Cổ nhân có câu “thập nhân cửu trĩ” (10 người thì 9 người bị trĩ), còn theo một thống kê ở nước ngoài, tỷ lệ mắc bệnh này là 50% ở người trên 50 tuổi.

Khi quyết định mổ trĩ, nhiều người tự nhủ: Thôi chịu khó làm một lần cho xong, từ nay thoát khỏi nỗi ám ảnh của căn bệnh đáng sợ này. Thế nhưng các chuyên gia khẳng định rằng, ngay cả với phương pháp hiện đại và có hiệu quả điều trị triệt để nhất như Longo, vẫn có một tỷ lệ tái phát do bệnh nhân giữ cách sinh hoạt và ăn uống sai lầm trước đây. Không ít người dù đã mổ trĩ nhưng sau vài tháng đã có dấu hiệu tái phát và ít năm sau thì nặng đến mức phải mổ lại. Điều này làm tăng nguy cơ ung thư trực tràng.

Tuy nhiên, nếu bạn có lối sống và chế độ ăn lành mạnh, bệnh sẽ không tái phát sau mổ hoặc nếu có thì chỉ ở mức độ nhẹ. Các bác sĩ khuyến cáo nên hạn chế ngồi lâu, cứ sau 1 giờ, nên đứng dậy đi lại khoảng vài phút. Cần duy trì thói quen tập thể dục hằng ngày. Nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau củ quả, tránh chất kích thích như rượu bia, cà phê, thuốc lá và những chất cay nóng như tiêu, ớt, thịt chó… và giảm ăn mặn. Để tránh táo bón – yếu tố nguy cơ của bệnh trĩ -ngoài việc thực hiện các khuyến cáo vừa kể, bạn còn phải tạo thói quen đại tiện vào một giờ nhất định trong ngày, dù có “buồn” hay không; đại tiện xong nên rửa thay vì chùi mạnh, gây tổn thương hậu môn.

Các bác sĩ cũng cảnh báo người mắc bệnh trĩ cảnh giác với những lời quảng cáo “chữa trĩ gia truyền” của những cơ sở không có sự chứng nhận của ngành y tế. Tin theo lời hứa “làm rụng búi trĩkhông cần mổ, không phải chịu đau”, rất nhiều người giao phó bản thân cho lang băm để rồi gặp tai biến, thậm chí mất mạng. Gần đây nhất là hai bệnh nhân người Nghệ An, được chuyển cấp tốc ra Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) vào cuối tháng 7 vừa qua trong tình trạng nguy kịch. Do để các ông bà lang đắp lá thuốc chữa trĩ trong nhiều ngày, toàn bộ vùng hậu môn của họ bị nhiễm trùng, lở loét, rồi hoại tử tím đen, chẳng những mất cả hậu môn mà còn “liên lụy” cả đến vùng sinh dục. Cả hai đều có nguy cơ tử vong, phải phẫu thuật cấp cứu và điều trị tích cực lâu dài.