BÀI 11: CÂU MỆNH LỆNH TRONG TIẾNG ĐỨC - IMPERATIV

CÂU MỆNH LỆNH TRONG TIẾNG ĐỨC

- IMPERATIV

Hãy tưởng tượng bạn gặp một cô bạn đang đứng ở bên kia đường và bạn muốn gọi cô ấy sang để nói chuyện. Hãy dùng câu cầu khiến „Komm!“, hay còn được gọi với cái tên câu mệnh lệnh. „Komm!“ chính là câu cầu khiến với ngôi thứ 2 số ít “du“.

Nhưng nếu bạn gặp một nhóm bạn ở bên kia đường và bạn muốn gọi tất cả sang, bạn phải dùng câu cầu khiến với số nhiều, cụ thể ở đây là ngôi thứ 2 số nhiều “ihr“: „Kommt!“

Với ngôi lịch sự Sie, ko phân biệt số ít hay số nhiều, bạn hãy dùng: Bitte kommen Sie!

Đó là sơ bộ về Imperativ, một dạng câu dùng để yêu cầu, ra lệnh hay cầu khẩn ai làm việc gì đó. Ngay sau đây chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu cách xây dựng dạng câu này một cách chi tiết hơn.

1. Cách xây dựng câu mệnh lệnh

Câu cầu khiến chỉ được áp dụng cho 3 ngôi du (bạn), ihr (các bạn) và Sie (Ngài hoặc các Ngài) với công thức như sau:

a. Bước 1: 

Bạn định dùng Imperativ cho ngôi nào thì hãy chia động từ cần dùng theo ngôi ấy (Ví dụ: Định dùng Imperativ với động từ geben cho ngôi du thì chia geben ở thì hiện tại theo ngôi du)

b. Bước 2:

Với từng ngôi sẽ có cách dùng khác nhau:

• Với ngôi lịch sự Sie: Đơn giản nhất, chỉ cần lấy động từ nguyên mẫu + Sie. 

Ví dụ: 

Machen Sie diese Übung!

            Fahren Sie sicher!

• Với ngôi ihr: Lấy luôn dạng chia động từ ở thì hiện tại với ngôi ihr để dùng trong Imperativ. 

Ví dụ: Spüllt euer Geschirr! (spüllen -> chia ở ngôi ihr -> spüllt)

Sprecht langsam! (Các bạn nói chậm thôi)

• Với ngôi du: Bỏ -st ở động từ vừa chia đi. 

Ví dụ: Gib mir dein Buch! (geben -> chia ở ngôi du -> gibst -> bỏ -st -> lấy phần còn lại gib)

Geh jetzt! (Gehst) (Đi ngay bây giờ đi)

2. Câu mệnh lệnh với động từ tách

Ta đã biết các tiền tố tách sau: ab-, an-, auf-, aus-, ein-, mit-, nach-, weg-, zu- 

Tiền tố tách luôn nằm cuối câu, ngay cả trong các câu mệnh lệnh.

Mình sẽ đưa ra một số ví dụ, các bạn hãy thử dịch xem có đúng không nhé:

- Machen Sie die Tür bitte zu!

- Hör mir aufmerksam zu!

- Hört mit dem Rauchen auf!

Đáp án:

- Ông/ Bà làm ơn hãy đóng cửa lại!

- Hãy lắng nghe tôi!

- Các bạn hãy dừng việc hút thuốc lại!

3. Một số lưu ý

• Để làm giảm tính ra lệnh trong câu nói hoặc để nghe lịch sự hơn, bạn có thể thêm -e vào sau Imperativ (Chỉ áp dụng với các động từ có Imperativ không bị biến âm).

Ví dụ: Gehe jetzt!

Frage bitte!

Tuy nhiên không bao giờ thêm -e với Imperativ bị biến âm như geben, helfen,…Nhưng nếu gốc động từ (Verbstamm) kết thúc bằng -t, -d, -n thì Imperativ luôn luôn phải thêm -e.

Ví dụ: Bade jetzt!

 Warte noch 30 Mintuten!

• Nếu sau khi chia động từ ở ngôi du, xuất hiện Umlaut. Bạn hãy bỏ Umlaut luôn.

Ví dụ: Schlaf gut! (du schläfst)

Lauf! (du läufst)

Một số ngoại lệ: lesen -> du liest -> Lies! (chỉ bỏ t)

• Với những động từ nguyên mẫu kết thúc bằng -eln hoặc -ern thì luôn dùng dạng chia động từ cho ngôi ich để sử dụng trong Imperativ với ngôi du. Ví dụ: erinnern -> ich erinnere -> lấy để sử dụng luôn trong Imperativ với ngôi du -> Erinnere dich daran!
• Thêm bitte vào bất kỳ cách dùng với ngôi nào, đặc biệt là ngôi Sie để càng làm tăng thêm sự lịch sự trong khi yêu cầu hoặc làm mềm mỏng mệnh lệnh đi.

Ví dụ: Sprecht langsam bitte!

Bitte kommen Sie mit mir!

Có 3 động từ bất quy tắc trong Imperativ: