BÀI 4: PHỦ ĐỊNH VỚI NICHT VÀ KEIN - NEGATION MIT NICHT & KEIN
NEGATION MIT NICHT & KEIN
- PHỦ ĐỊNH VỚI NICHT & KEIN
Khi nào dùng nicht, khi nào dùng kein, khi nào lại có thể dùng cả 2 tráo đổi cho nhau? Đó là câu hỏi hẳn nhiều bạn thắc mắc trong quá trình học tiếng Đức. Trước hết chúng ta sẽ đi vào từ phủ định ít được sử dụng hơn: Đó là kein.
1. Phủ định với kein
- Phủ định với kein chính là việc chúng ta sử dụng mạo từ phủ định: Negativartikel (kein, keinen, keine…vân vân). Vì nó là mạo từ, nên theo đúng định nghĩa: Mạo từ phải đứng trước danh từ -> kein phải nằm phía trước một danh từ.
Khi nào sử dụng kein?
Không như việc sử dụng nicht, có khá ít trường hợp chúng ta phải áp dụng cách sử dụng kein. Chỉ có 2 trường hợp sau đây bạn sẽ sử dụng kein:
- Phủ định những danh từ đi kèm với những mạo từ không xác định. Bạn chỉ việc thêm kein vào trước danh từ đó.
Ví dụ: Ist das ein Buch? – Nein, das ist kein Buch.
- Phủ định những danh từ không đi kèm với mạo từ. Tuy nhiên không áp dụng với tên riêng mặc dù tên riêng cũng là những danh từ không có mạo từ.
Ví dụ: Hast du einen Stift? – Ich habe keinen Stift.
Bảng phủ định kein- khi đi với các cách và giống khác nhau:
| Cột I | Nominativ | Akkusativ | Dativ | Genitiv |
| Maskulinum | kein Mann | keinen Mann | keinem Mann | keines Mannes |
| Feminium | keine Frau | keinen Frau | keiner Frau | keiner Frau |
| Neutrum | kein Kind | kein Kind | keinem Kind | keines Kindes |
| Plural | keine Eltern | keine Eltern | keinen Eltern | keiner Eltern |
Câu trả lời là chúng ta sẽ dùng nicht.Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là: Các dạng danh từ khác như tên riêng, danh từ đi với mạo từ xác định (bestimmte Artikel), danh từ đi với mạo từ sở hữu (Possessivartikel), các loại từ khác như động từ, trạng từ, tính từ v.v… chúng ta lấy gì để phủ định?
2. Phủ định với nicht
Tới đây sẽ gặp phải câu hỏi mà nhiều bạn thắc mắc: Đó là vị trí đặt của nicht trong câu sẽ như thế nào?
Phủ định tên riêng: nicht được đặt trước bộ phận mà nó sẽ phủ định, ở đây là danh từ tên riêng.
Ví dụ: Das ist nicht Tom. Das ist Annie.
Das hier ist nicht Holland, sondern Italien.
Phủ định những danh từ đi kèm với mạo từ xác định: chỉ cần thêm nicht vào trước quán từ xác định đó.
Ví dụ: Ist er der Arzt? - Nein, er ist nicht der Arzt.
Phủ định những danh từ đi với mạo từ sở hữu: tương tự chỉ cần thêm nicht vào trước mạo từ sở hữu đó.
Ví dụ: Ist das dein Buch? Nein, das ist nicht mein Buch.
Phủ định động từ: mang nghĩa rộng nhất trong các loại phủ định, khi bạn phủ định động từ có nghĩa là bạn đang phủ định cho toàn bộ câu nói đó chứ không còn là phủ định một bộ phận riêng trong câu nữa. Trường hợp phủ định cho động từ đã được chia, nicht sẽ đặt ở cuối câu.
Ví dụ: Machst du? - Nein, ich mache nicht.
Trường hợp phủ định cho động từ nằm sẵn ở cuối câu như động từ đi kèm với động từ khuyết thiếu (Modalverben) hay động từ đi kèm với trợ động từ (Hilfsverben) thì nicht vẫn tuân theo nguyên tắc đặt trước bộ phận mà nó sẽ phủ định.
Ví dụ: Ich bin gestern nicht gekommen.
Phủ định tính từ: thêm nicht vào trước tính từ mà nó phủ định.
Ví dụ: Ist die Bluse schön? - Nein, sie ist nicht schön.
Phủ định trạng từ: thêm nicht vào trước trạng từ mà nó phủ định.
Ví dụ: Schaust du gern Horrorfilme? - Nein, ich schaue nicht gern Horrorfilme.
Phủ định tuỳ ý
Trong những câu có cả động từ, trạng từ, giới từ... như câu sau thì vị trí đặt nicht sẽ tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng của bạn muốn nhấn mạnh đến việc phủ định thành phần nào.
Về mặt ngữ pháp thì trong 4 câu sau, câu nào cũng đúng ngữ pháp, nhưng ý nghĩa của từng câu sẽ khác nhau.
- Câu khẳng định:
Wir fahren heute nach Berlin.
- Phủ định động từ fahren (phủ định mang ý nghĩa rộng toàn câu):
Wir fahren heute nach Berlin nicht. (Chúng tôi không tới Berlin ngày hôm nay, không nhấn mạnh vào đâu cả.)
- Phủ định trạng từ heute
Wir fahren nicht heute nach Berlin. (Hôm nay chúng tôi không đến Berlin, mà là ngày mai.)
- Phủ định giới từ an
Wir fahren heute nicht nach Berlin. (Hôm nay chúng tôi không đến Berlin, mà là München.)
Phủ định có thể dùng được với cả kein và nicht
Có những trường hợp phủ định mà chỉ có thể áp dụng kein như đối với các cụm danh từ cố định quen thuộc không đi kèm với quán từ như: haben Geld, haben Angst, haben Hunger -> haben kein Geld, haben keine Angst, haben keinen Hunger. Không thể dùng nicht trong trường hợp này.
Ngược lại có những trường hợp phủ định mà chỉ có thể dùng nicht như:
- Phủ định tính từ: nicht schön. (
kein schön) - Phủ định trạng từ: nicht gern. (
kein gern) - Phủ định động từ: Ich komme nicht. (
Ich komme kein)
Tóm lại là phủ định bất kỳ cái gì miễn là không phải danh từ thì bắt buộc phải dùng nicht.
Vậy trường hợp dễ nhầm lẫn nhất chính là phủ định với các danh từ bình thường, vì khi đó chúng ta có thể sử dụng cả nicht và kein mà không sai về mặt ngữ pháp.
Tuy không sai về mặt ngữ pháp nhưng bạn có thể sẽ làm sai ý nghĩa của câu nếu dùng không đúng. Cụ thể chúng ta sẽ có 2 cách phân biệt:
I. Nicht dùng với những danh từ cụ thể, đã xác định. Trong khi kein dùng với những danh từ chung chung, chưa xác định.
- Ich esse nicht diese Orangen. (Tôi không ăn những quả cam này – những quả cam đó hiện tại đang ở trước mặt tôi. Chúng là những quả cam tôi đang nhìn thấy, tức là những quả cam cụ thể, những quả cam đã được xác định).
- Ich esse keine Orangen. (Tôi không ăn cam – Cam ở đây là những quả cam nói chung chung. Câu này muốn nói ý tôi không thích ăn cam).
II. Nicht phủ định nhấn mạnh vào hành động, quá trình. Trong khi kein phủ định nhấn mạnh vào chính sự vật, danh từ đó.
Ví dụ 1:
- Ich spiele nicht Klavier. (Tôi không chơi piano – nhấn mạnh vào cả hành động, quá trình chơi đàn piano. Mà tôi đọc sách – chuyển sang một hành động, quá trình khác: Sondern ich lese Bücher.).
- Ich spiele kein Klavier. (Tôi không chơi piano – nhấn mạnh vào sự vật, đối tượng ở đây là chiếc đàn piano. Mà tôi chơi ghi-ta: Sondern ich spiele Gitarre!).
Ví dụ 2:
- Bitte fahren Sie hier nicht Auto! (Làm ơn đừng lái ô tô ở đây – nhấn mạnh vào quá trình lái xe. Mà hãy xuống xe, hãy đi bộ, tức là chuyển sang một quá trình khác: Bitte gehen Sie zu Fuß!)
- Bitte fahren Sie hier kein Auto! (Làm ơn đừng lái ô tô ở đây – nhấn mạnh vào chủ thể là chiếc ô tô. Mà hãy lái xe máy: Bitte fahren Sie hier Motorrad!)
Tipp nhỏ: Trong khi nói hay phỏng vấn, nếu không thể chắc chắn là dùng kein hay dùng nicht mà lại không thể suy nghĩ quá lâu, hãy dùng nicht - xác suất để câu nói được chấp nhận sẽ cao hơn khá nhiều.
